Zestaw Rodzeństwa Singerów 2.0

„Odwiedziny” – Izaak Baszewis Singer  

Odwiedziny to druga z trzech niepublikowanych wcześniej powieści noblisty. Wraz z wydanymi w latach 90. Szumowinami oraz Rudą Kejlą (Fame Art, 2022) tworzą trylogię, w której Baszewis Singer zadaje pytania o duchowość, dobro i zło wśród Żydów moralnego warszawskiego marginesu.

Głównymi bohaterami powieści są Maks i Flora, właściciele fabryki damskich torebek w Buenos Aires, którzy przyjeżdżają do swojego dawnego domu – Warszawy – aby zwerbować dziewczyny do pracy w ich argentyńskim zakładzie. W rzeczywistości fabryka torebek to tylko pierwszy krok na drodze do handlu żywym towarem, a nostalgiczne odwiedziny przy ulicy Krochmalnej to skok w paszczę przeszłości, od której zdaje się nie ma ucieczki. Odwiedziny to powieść o relacjach naznaczonych szemranymi interesami, pogonią za pieniędzmi i wypełnieniem życiowej pustki, patologią kłamstw, zdrad i wewnętrznych konfliktów. To także znany już z Rudej Kejli portret warszawskiego żydowskiego półświatka, w którym dominuje przemoc i erotyka, a relacje damsko-męskie to nie realna wspólnota dwóch istot, a jedynie próba sił.

„Towarzysz Nachman” – Izrael Joszua Singer 

Wstrząsająca i monumentalna powieść Izraela Joszuy Singera, pierwsza w dorobku wydawnictwa, na którą przyszedł czas po wydaniu dwóch zbiorów opowiadań autora: Na obcej ziemi oraz Perły.

Towarzysz Nachman to przejmująca opowieść o losie człowieka, który porzuca własną religię i tradycję, uwiedziony rewolucyjnymi ideami i marzeniami o sprawiedliwości społecznej. To także do bólu prawdziwy, wręcz reporterski opis życia przedwojennej żydowskiej społeczności. Świadectwo najgorszych cech systemów totalitarnych, w których – w myśl wersu Majakowskiego – „jednostka – zerem, jednostka – bzdurą” oraz Wielkiej Historii niosącej za sobą społeczne zmiany, od których nie ma ucieczki. To historia szeregowego idealisty, który nie uniknął rozczarowań i bólu, a także jego bliskich, szukających schronienia w tradycji, miłości, rodzinie…

Przodkowie Nachmana szukali pociechy w żarliwym wypełnianiu przykazań bożych, z kolei jego schronieniem ma być wiara komunistyczna. Niestety nigdzie nie ma schronienia przed nieszczęśliwym losem biednego Żyda. Tak opowiada nam wielki pisarz Izrael Joszua Singer, który każdą z przedstawianych postaci otacza swoim ciepłym, rozumiejącym spojrzeniem.  Przeczytajcie koniecznie.

– Anna Bikont

„Taniec demonów” – Ester Singer Kreitman  

Powieść Taniec demonów, uważana za zbeletryzowaną autobiografię, to druga po Rodowodzie książka Ester Kreitman wydana w Polsce.

Powieść stanowi wyraz buntu autorki przeciwko sytuacji dziewczynek wychowywanych w surowych ortodoksyjnych domach, gdzie rolę kobiety ograniczono do zajmowania się domem, natomiast prawo do rozwoju i edukacji mieli tylko chłopcy. Między innymi z tego powodu Ester Kreitman uważana jest za pierwszą pisarkę w nurcie żydowskiej prozy feministycznej.

Bohaterką książki jest Dwojrele, żydowska dziewczynka, która od dziecka pragnie zdobyć wykształcenie, nauczyć się pisać i zostać pisarką. Dlatego też szuka różnych sposobów, żeby uwolnić się od nieakceptowanej przez siebie tradycji – namiętnie studiuje gramatykę rosyjską, zaczytuje się Puszkinem, dołącza do partii socjalistycznej, a nawet wychodzi za mąż tylko po to, by uciec z domu. Wszelkie plany i nadzieje okazują się jednak złudne.

Ta przejmująca i momentami zabawna autobiograficzna historia dorastania córki rabina w pierwszych dekadach XX wieku jest opowieścią o zawiedzionych nadziejach na lepsze życie. Towarzysząc bohaterce w kolejnych etapach życiowej podróży z małej wioski do sztetla, Warszawy, Berlina i Antwerpii, przekonujemy się, że ówczesne marzenia o „szerokim świecie” nie są aż tak bardzo odległe od dzisiejszych pragnień młodych mieszkańców Biłgoraja, miejsca urodzenia autorki, czy Leoncina, gdzie przyszedł na świat jej słynny brat Izaak Baszewis Singer.

– prof. Andrzej Pawelec